Abstract:
استان زنجان بهعنوان یکی از مناطق ترکزبان ایران. آیینها و فرهنگ عامه خاص خود را دارد
که یکی از آنهاء آداب و رسوم ازدواج است. هدف مقاله حاضر «شناخت و آگاهی از این رسم و
آیین» است. این پژوهش با روش میدانی و با استفاده از اسناد و شواهد. به شناخت این موضوع
پرداخته است. تغییرات سریع جوامع ناشی از تحول ابزارهای ارتباطی و اطلاعاتی و از بین رفتن
مرزهای جغرافیایی و نزدیکی فرهنگهای مختلف, منجر به دگرگونی در رسوم محلی یا ملی و
حتی از بین رفتن جنبههایی از فرهنگ بومی و ادغام آن در یک فرهنگ کلی و جهانی گردیده و
همین مسئله باعث شده است که مطالعه و شناخت فرهنگ دیرین ایک منطقه و زوایای رو به
اضمحلال آن بیش از پیش ضرورت داشته باشد. آیین سنتی مربوط به ازدواج نیز به مثابه یکی از
عناصر فرهنگ عامه به دلیل شهرنشینی و تاثیرپذیری عوامل و محیط خارجی, نسبت به گذشته
کمرنگ شده و تنها در برخی نقاط سنتی و روستایی - آن هم نه به گستردگی گذشته - قابل
مشاهده است. این مراسم در استان زنجان از مژلفههای مختلفی تشکیل میشود که از مرحله
اثلچیلیک (خواستگاری) شروع میشود و با دانیشیق (بلهبرون)» کبین کسمه (عقد) جهیز آپارما
(بردن چهیزیه)» پالتارکسمه (پارچهبران) خینا گنجهسی (حنابندان) و دوواق قاپما (پاتختی) به
سرانجام میرسد. هر کدام از این مراحل, آداب و رسوم خاص خود را دارد که با آداب و
آیینهای سایر مناطق کشور متفاوت است و این مقاله بهطور مفصل به هر کدام از آنها میپردازد.
Machine summary:
اين مراسم در استان زنجان از مؤلفه هاي مختلفي تشکيل ميشود که از مرحله ائلچيليک (خواستگاري) شروع ميشود و با دانيشيق (بله برون )، کبين کسمه (عقد)، جهيز آپارما (بردن چهيزيه )، پالتارکسمه (پارچه بران )، خينا گئجه سي (حنابندان ) و دوواق قاپما (پاتختي) به سرانجام ميرسد.
در ادامه به برخي از پژوهش هاي مرتبط با موضوع پژوهش اشاره ميشود: ـ «بررسي جايگاه شادي و عزا در فرهنگ عامه مردم استان زنجان » از سوي محمـود کريمي (١٣٨٥) در صداوسيماي مرکز زنجان انجام شده است .
بنابراين ميتوان گفت کـه ايرانيـان از ديرباز همه اقوام و فاميل را در برگزاري مراسم عروسي شرکت ميدادند و هر رسمي را که بلد بودند، مانند رقص هـاي سـنتي، خوانـدن آواز و بازيهـاي مختلـف ، بـه کمـک يکديگر اجرا ميکردند که اين موضوع به با شکوه شدن مراسـم ازدواج کمـک شـاياني ميکرد.
اما در اصل ، جشن عروسي اين منطقه که تا چند سال پـيش در همـه جـاي استان قابل مشاهده بود و هنوز هـم در بسـياري از خانواده هـا اجـرا ميشـود، بـه ايـن صورت است که يک شب که شب حنابندان است ، حنا بسته ميشود و ميهمانان پـول را داخل حنا ميزنند و در دست عروس و داماد ميگذارنـد.
لازم بـه يـادآوري اسـت کـه مراسم حنابندان براي داماد و عروس به طور جداگانه برگزار ميشود.
صبح روز بعد داماد و عروس را به طور جداگانه طي مراسمي به حمام ميبرند و پس از آن ، دختر را به خانه پدرش و پسر را نيز به خانـه پـدرش ميبرنـد تـا براي شب که شب عروسي است ، آماده کنند.