Abstract:
این مطالعه باتوجه به عامل جغرافیا،به بررسی روند تغییرات معیشتی کوچندگان و متغیرهای مؤثر در تحول آن در ایل بختیاری از شیوه دامداری سنتی در گذشته،تا استحاله این شیوه در یکجانشینی در دوره معاصر و چگونگی برهم کنشهای زیست محیطی آنان میپردازد.چنین بحث شده که تحول کوچندگی و رویآوری به یکجانشینی در زاگرس،به عنوان راهبردی انطباقی به شرایط نو پدید زیست محیطی در ارتفاعات و به دلیل محدودیت و پراکنش منابع،ضعف اقتصادی-فرهنگی در برابر با یکجانشینان،تغییر در زیرساخت معیشت و مکانیسمهای آن مطرح است.با گسترش بخش صنعت و کشاورزی و تولیدات و محدودیتهای ناشی از آن،کوچندگان با عواملی چون:محدودیت جغرافیایی در بعد حرکتی،تلاش برای دسترسی به منابع و برهم کنشهای پیاپی اقتصادی-اجتماعی و فرهنگی مواجه هستند.تأثیر عوامل فوق در روند روی آوری کوچندگان به یکجانشینی مطرح است.مواد اصلی و مورد آزمون در بیان چنین انگارهای از پژوهشهای مردمشناختی دو تیره ملک محمودی و تات خیری در دو منطقه الیگودرز و شمال دزفول و همچنین از شواهد جغرافیایی و مردمشناسی تاریخی در مطالعات پیشین منطقه تشکیل یافتهاند.در این مقاله سعی شده تا روند تغییرات شیوه معیشت و زندگی کوچندگان مورد بررسی قرار گیرد.دادههای تحقیق از طریق پژوهشهای میدانی در تیرههای ایل بختیاری(1384)بدست آمده است.
Machine summary:
"ولی به خاطر توسعههای روزافزون کشاورزی مکانیزه و پیشرفته و شرایط تمدنی جدید در تمامی شئون زندگی،از یک طرف و گسترش زیستگاههای جدید و دائم در منطقه از طرف دیگر منطقه موضوع اصلی این است که مراتع و چراگاههای مورد استفاده دامهای طوایف پیش گفته غنی نیستند و از طرفی هر سال نسبت به سال قبل از غنای آن کاسته شده و جوابگوی تعلیف دامهای گرسنه طوایف،که همهجا را زیرپا میگذارند، نیست.
از طرف دیگر وجود رودهای پر آبی چون رود دز در مرکز منطقه و هم دیگر رودهایی چون کارون،کرخه و شائور در (1)-واژه"رمهداری"معادل Transhumance انگلیسی است که به معنی"نوعی اقتصاد گلهداری نیمه کوچندگی است؛این نوع اقتصاد گلهداری همان حرکت منظم سالیانه و فصلی را دارد با این تفاوت که گلهداران و مالکان بزرگ که در مراکز یکجانشین ساکنند،چوپانان خود را استخدام میکنند تا گلهها را به سوی مراتع فصلی حرکت دهند"(سید رحیم مشیری-1372،42) (2)-روستاهای کوهستانی منطقه عموما از نوع روستاهایی هستند که زیرساخت معیشتی و شیوه تولیدآنان بر دام و رمهداری استوار است گرچه در بعضی موارد روستاهایی با اقتصادی مبتنی بر زراعت درههای میانکوهی وسیعتر وجود دارد.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل 5)رابطه متقابل بین حرکت(کوچگری و رمهداری)و شیوه معیشتی(16،191 cribb با تغییر) شکل 6)شکل هندسی یکجانشینی براساس رمهداری چراگاهگردی کوچک مقیاس در منطقه مورد مطالعه در این نوع استراتژی دامها و رمههای در مناطق روستایی و نواحی پیرامونی آن در حرکتند."