Abstract:
به رغم آنکه ظاهرا به نظر میرسد میان دو گرایش عمده جهان اسلام[شیعه امامیه و اهل سنت] ناهمگونیها و شکافهای برجسته و چشمگیری باشد و چهبسا درگیریها و کشاکشهای تاریخی نیز به این گمان نادرست دامن میزند،اما درواقع،مشترکات این دو فرقه اسلامی و همگراییهای آنان بیش از مفارقات و واگرایی آنان است.یکی از زمینههای اشتراک،دنیای نقل و نشر حدیث است که بررسی هرچه دقیقتر آن نشان میدهد که روایات شیعه و سنی با آنکه دو فضای متفاوت در نقل و نشر خود دارند از همپوشانیها و نزدیکیهای قابل توجهی برخوردارند.مقاله پیشرو جستاری است پیرامون احادیث مشترک دو فرقه شیعه و اهل سنت.دراین پژوهش،ضمن مقایسه احادیثی که جنبهای از جوانب نزدیکی فرقههای اسلامی را نشان میدهد،تلاش شده تا در جهت تقریب مذاهب،دیدگاه جدیدی ارائه شود.به باور نگارنده،مسئله تقریب هنوز بر یکسری شعارها و قالبهای احساسی تکیه دارد و ازاینرو،نیازمند بررسی محققانه است.دراین مقاله با بررسی تطبیقی احادیث،نشان داده شده است که اتحاد و تقریب میان مسلمانان امری منطقی،معقول و واقعبینانه است و آموزههای دو مذهب عمده جهان اسلام به هم نزدیک میباشد.
Machine summary:
"این اختلاف بر سر جانشینی پیامبر صلی الله علیه و آله اولین اختلاف و تفاوت رأی بود که در جامعه اسلامی به وجود آمد و عدهای به صراحت با خلافت ابوبکر مخالفت کرده و آن را نپذیرفتند که از جمله آنها علی علیه السلام و زبیر بودند.
اعتقادی که از سوی طرف مقابل بدعت و انحراف به حساب میآمده،کانون جرح ها و تعدیلها بوده است،بررسی انجام شده در این مقاله نه تنها خطا بودن نقد راویان با محوریت بدعت را نشان میدهد،بلکه خطا بودن آن را با دیگر بهانههای جرح نیز اثبات میکند،زیرا همه این غوغاها بر سر سندهایی است که به دنبال خود،وحدت متن یا نزدیکی آنها را دارند؛به بیان دیگر بررسی مقایسهای احادیث دو مذهب دو پیام مهم دارد:اول آنکه وقتی یک متن از دو طریق کاملا متفاوت شیعه و سنی نقل میشود و هر دو راه به یک مقصد میرسد،دیگر نقد و جرح راویان به ویژه از زاویه اختلافبرانگیز و نامهربانیآفرین(یعنی از زاویه کلامی-گرایشی)چه ثمرهای جز سوءتفاهم و واگرایی خواهدداشت؟ دوم آنکه پیگیری و پیدا کردن و نشان دادن متنهای مشترک یا بسیار نزدیک احادیث دو مذهب نشان میدهد که درگیریهای مذهبی مسلمانان در طول تاریخ،تا چه اندازه غیرقابل دفاع و تأسفبرانگیز بوده است،زیرا دغدغه اصلی دانشمندان دو مذهب،تقویت ارزشهای مورد قبول خود و تلاش در دفاع از آنها بوده است؛ارزشها و آموزههایی که باید آنها را در متن و بدنه حدیث پیدا کرد و از قضا نشان داده شد که این ارزشها چقدر به هم نزدیک و با هم سازگارند."