خلاصة:
اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ درﺻﺪد اﺳﺖ ﺗﺎ اﻟﮕﻮی ﻧﻮﻳﻨﻲ را ﺑﺮای ﺗﻬﻴﺔ ﺧﻼﺻﻪ آرای ﻗﻀﺎﻳﻲ ﺑﻪ زﺑﺎن ﺳﺎده ﺣﻘﻮﻗﻲ ارائه دهد. در این مقاله،ضمن تحلیل زبانشناختی آرای قضایی، الگویی با عنوان الگوی خلاق معرفی میشود که براساس آن طی5 مرحلۀ مجزا میتوان خلاصه آرای قضایی که حاوی کلانگزارههای متن است را به زبان ساده حقوقی و با تفکیک موضوع ارائه داد. پیکرۀ زبانی پژوهش عبارت است از50 دادنامه با موضوع کیفری و حقوقی که با روش تحلیل_توصیفی از نوع تحلیل محتوا، تجزیه و تحلیل میشوند. پس از پیادهسازی آراء در الگوی خلاق، میزان جامعیت متن خلاصۀ رای و همچنین قابلیت درک و شفافیت بیان آن در مقایسه با متن اصلی به روش «بررسی مقایسهای» و روش «گروه کانونی» مورد بررسی قرار میگیرد. نتایج حاصل از این بررسیها نشان میدهد که خلاصۀ ارای قضایی که از طریق الگوی خلاق بهدست آمده، نه تنها نکات کلیدی متن اصلی را دربرگرفته، بلکه در مقایسه با متن اصلی از قابلیت درک و صراحت بیان بیشتری برخوردار است.
ملخص الجهاز:
ﻣﻌﺮﻓﻲ ﭘﻴﻜﺮة زﺑﺎﻧﻲ و روش اﻧﺠﺎم ﭘﮋوﻫﺶ ﭘﻴﻜﺮة دادهﻫﺎی زﺑﺎﻧﻲ اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﻋﺒﺎرت از 05 رأی ﺻﺎدره از دادﮔﺎهﻫﺎی ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺟﻤﻬﻮری اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻛﻴﻔﺮی و ﺣﻘﻮﻗﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ روش ﺗﺤﻠﻴﻠﻲ ﺗﻮﺻﻴﻔﻲ، از ﻧﻮع ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﺤﺘﻮا ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ؛ ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻛﻪ اﺑﺘﺪا ﺑﺎ ﺗﺤﻠﻴﻞ زﺑﺎنﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﻣﺘﻦ آراء، ﻛﺎﺳﺘﻲﻫﺎی زﺑﺎﻧﻲ را ﻛﻪ ﻣﻮﺟﺐ اﺑﻬﺎم و دﺷﻮاری درک ﻣﺘﻦ ﺑﺮای ﻏﻴﺮﺣﻘﻮﻗﺪاﻧﺎن ﻣﻲﺷﻮد )ﻳﻌﻨﻲ ﻣﻮاردی ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻃﻮﻻﻧﻲﻧﻮﻳﺴﻲ، ﻋﺪمرﻋﺎﻳﺖ ﻋﻼﺋﻢ ﻧﺸﺎﻧﻪﮔﺬاری، اﺳﺘﻔﺎده ﺑﻴﺶ از ﺣﺪ از واژﮔﺎن ﻋﺮﺑﻲ و ﺑﻪﻛﺎرﮔﻴﺮی اﺻﻄﻼﺣﺎت ﻓﻨﻲ و ﺣﻘﻮﻗﻲ ﺑﺪون اراﺋﺔ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺳﺎده و ﻗﺎﺑﻞ ﻓﻬﻢ ﺑﺮای آنﻫﺎ( را ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﺮده و از ﻃﺮﻳﻖ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻋﻼﺋﻢ ﮔﻔﺘﻤﺎﻧﻲ و ﻧﺸﺎﻧﻪﻫﺎی زﺑﺎﻧﻲ و ﺗﻔﻜﻴﻚ ﻣﻮﺿﻮﻋﻲ ﻣﺘﻦ رأی ﺑﻪ 5 ﻣﻮﺿﻮع اﺻﻠﻲ ﻛﻪ در ﻫﻤﺔ دادﻧﺎﻣﻪﻫﺎ ﻣﺸﺘﺮک اﺳﺖ، ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﻗﻮاﻋﺪ ﻛﻼن، ﻧﻜﺎت ﻛﻠﻴﺪی ﻣﺘﻦ اﺳﺘﺨﺮاج ﺷﺪه و ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺧﻼﺻﻪ رأی ﺑﻪ زﺑﺎن ﺳﺎده ﺣﻘﻮﻗﻲ و ﺑﻪ ﺗﻔﻜﻴﻚ ﻣﻮﺿﻮع، ﻃﻲ 5 ﻣﺮﺣﻠﻪ و در ﻗﺎﻟﺐ اﻟﮕﻮی ﺧﻼق اراﺋﻪ ﻣﻲﺷﻮد.
ﻣﺮﺣﻠﺔ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺧﻼﺻﻪ2 ﺑﺮاﺳﺎس اﻟﮕﻮی ﺧﻼق: در اﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﻗﺎﻋﺪة ﺗﻌﻤﻴﻢﺑﺨﺸﻲ و ﻗﺎﻋﺪهﺳﺎﺧﺘﻲ، ﺧﻼﺻﺔ رأی ﻛﻪ ﺣﺎوی ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻛﻠﻴﺪی ﻣﺘﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ زﺑﺎن ﺳﺎدة ﺣﻘﻮﻗﻲ و ﺑﺎ ﺗﻔﻜﻴﻚ ﻣﻮﺿﻮع اراﺋﻪ ﻣﻲﺷﻮد.
اﺣﺪ از ﺷﻜﺎت اﻋﻼم ﮔﺬﺷﺖ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ دادﮔﺎه دادﮔﺎه رخ وح وع عحا وح وع ﻣﺤﻜﻮم ﻋﻠﻴﻪ را ﻣﺴﺘﺤﻖ ﺗﺨﻔﻴﻒ داﻧﺴﺘﻪ و ﻣﺴﺘﻨﺪا ﺑﻪ ﻣﺎدة ﻓﻮقاﻟﺬﻛﺮ ﻣﺠﺎزات ﺗﻌﻴﻴﻦﺷﺪه در ﻣﻮرد ﻣﻮرد وح وح ﻧﺎﻣﺒﺮده را ﺑﻪ ﺷﺮح زﻳﺮ ﺗﺨﻔﻴﻒ و ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ: 1- دو ﺳﺎل ﺣﺒﺲ ﺗﻌﺰﻳﺮی ﺑﻪ ﻳﻚ ﺳﺎل ﺣﺒﺲ؛ ﺳﺎل وح وح وح 2- ﺟﺰای ﻧﻘﺪی ﻣﺒﻠﻎ 57 ﻣﻴﻠﻴﻮن رﻳﺎل ﺑﻪ ﻣﺒﻠﻎ ﭼﻬﻞ ﻣﻴﻠﻴﻮن رﻳﺎل و 3- رد ﻣﺎل ﺑﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺳﻬﻢ دو ﻧﻔﺮ ﻧﺴﺒﺖ وح وح وع دﻳﮕﺮ ﺷﻜﺎت اﻳﻦ رأی ﺣﻀﻮری و ﻗﻄﻌﻲ اﺳﺖ.