خلاصة:
ﻃﻨﺰ ﻳﻜﻲ از اﻧﻮاع ادﺑﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در آن ﻃﻨﺰﭘﺮداز، ﺑﻪ ﻗﺼﺪ اﺻﻼح، ﺑﺎ ﺳﻼح ﻗﻠﻢ و ﭼﺎﺷﻨﻲ ﺧﻨﺪه، زﺑﺎن ﺑﻪ د 1. ش3. ﭘﺎﻳﻴﺰ 9831 اﻧﺘﻘﺎد از ﻣﻌﺎﻳﺐ و ﻣﻔﺎﺳﺪ ﻣﻮﺟﻮد در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﺎز ﻣﻲﻛﻨﺪ. ﻋﺒﺪاﷲ ﻧﺪﻳﻢ و دﻫﺨﺪا ﻫﺮ دو از ﻃﻨﺰﭘﺮدازان زﺑﺎن ﻓﺎرﺳﻲ و ﻋﺮﺑﻲ و زﺑﺎﻧﺰد ﻋﺎﻟﻤﺎن اﻫﻞ ﻗﻠﻢ ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﻫﺮدو ﺑﺎ ﻗﻠﻢ ﺧﻮد ﺑﻪ ﺷﻴﻮهای ﻛﻪ ﺧﻮاﻧﻨﺪه را ﺑﻪ ﺗﻔﻜﺮ وادارد، از ﻣﻌﺎﻳﺐ ﺟﺎﻣﻌﻪ زﻣﺎن ﺧﻮد اﻧﺘﻘﺎد ﻛﺮده و آن را ﻣﻮرد ﺗﻤﺴﺨﺮ ﻗﺮار دادﻧﺪ؛ ﻳﻜﻲ از آنﻫﺎ در اﻧﻘﻼب ﻋﺮاﺑﻲ ﭘﺎﺷﺎ ﺷﺮﻛﺖ ﻛﺮده و دﻳﮕﺮی در ﻧﻬﻀﺖ ﻣﺸﺮوﻃﻪ ﻧﻘﺶ ﺑﺎرزی داﺷﺖ. در ﻣﻘﺎﻻت آنﻫﺎ وﻳﮋﮔﻲﻫﺎی ﻣﺸﺘﺮک ﻓﺮاواﻧﻲ، ﺑﺎوﺟﻮد اﺧﺘﻼفﻫﺎی اﻧﺪﻛﻲ ﻛﻪ از ﻧﻈﺮ ﻣﺤﺘﻮاﻳﻲ و ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎی زﺑﺎﻧﻲ ﺑﺎ ﻫﻢ دارﻧﺪ، وﺟﻮد دارد و درواﻗﻊ ﻣﻲﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﻣﻘﺎﻻت اﻳﻦ دو، زﺑﺎن ﺣﺎل ﻣﺮدﻣﺎن آن روزﮔﺎران و اﺳﺘﻌﻤﺎرﺳﺘﻴﺰی آنﻫﺎ اﺳﺖ. ﻫﺮ دو از دﺧﺎﻟﺖ ﺑﻴﮕﺎﻧﮕﺎن در اﻣﻮر داﺧﻠﻲ ﻛﺸﻮرﺷﺎن ﺷﻜﻮه و ﺷﻜﺎﻳﺖ ﻛﺮدهاﻧﺪ و اﻳﻦ ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ را در ﻗﺎﻟﺐﻫﺎی ﻣﺨﺘﺺ ﺧﻮ، ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ. ﻣﺤﺪودﺑﻮدن دورة اﻧﺘﺸﺎر اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻻت، ﺧﻮد ﻣﺆﻳﺪ ﺟﻮ ﺧﻔﻘﺎن و اﺧﺘﻨﺎقآور آن دوره اﺳﺖ. از دﻳﮕﺮ وﻳﮋﮔﻲﻫﺎی ﻣﺸﺘﺮک آنﻫﺎ ﻣﺘﺄﺛﺮ ﺑﻮد آنﻫﺎ ﺑﻪﺻﻮرت ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ و ﻏﻴﺮﻣﺴﺘﻘﻴﻢ از آﻣﻮزهﻫﺎی ﺳﻴﺪ ﺟﻤﺎلاﻟﺪﻳﻦ اﺳﺪآﺑﺎدی اﺳﺖ ﻛﻪ اﻋﺘﻘﺎد داﺷﺖ ﻧﺸﺮﻳﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻴﺪاﻧﻲ ﺑﺮای اﻓﻜﺎر ﻣﺘﻌﺎﻟﻲ و دﻓﺎع از وﻃﻦ ﺑﺎﺷﺪ. ﻫﺪف از اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﺮرﺳﻲ ﺑﻴﺎن ﻃﻨﺰﻫﺎی ﻧﺪﻳﻢ و دﻫﺨﺪا در زﻣﻴﻨﺔ اﺳﺘﺒﺪادﺳﺘﻴﺰی و ﺗﺄﺛﻴﺮ آﻣﻮزهﻫﺎی ﺳﻴﺪ ﺟﻤﺎلاﻟﺪﻳﻦ اﺳﺪآﺑﺎدی ﺑﺮ اﻳﻦ دو ادﻳﺐ، ﺑﺎ وﺟﻮد اﺧﺘﻼف ﻣﺤﻴﻄﻲ اﺳﺖ
ملخص الجهاز:
ﻫﺪف از اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﺮرﺳﻲ ﺑﻴﺎن ﻃﻨﺰﻫﺎی ﻧﺪﻳﻢ و دﻫﺨﺪا در زﻣﻴﻨﺔ اﺳﺘﺒﺪادﺳﺘﻴﺰی و ﺗﺄﺛﻴﺮ آﻣﻮزهﻫﺎی ﺳﻴﺪ ﺟﻤﺎلاﻟﺪﻳﻦ اﺳﺪآﺑﺎدی ﺑﺮ اﻳﻦ دو ادﻳﺐ، ﺑﺎ وﺟﻮد اﺧﺘﻼف ﻣﺤﻴﻄﻲ اﺳﺖ واژﻫﺎی ﻛﻠﻴﺪی: ﻃﻨﺰ، ﻋﺒﺪاﷲ ﻧﺪﻳﻢ، دﻫﺨﺪا، ﭼﺮﻧﺪ ﭘﺮﻧﺪ، ﺗﻨﻜﻴﺖ و ﺗﺒﻜﻴﺖ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ∗ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﻣﺴﺌﻮل ﻣﻘﺎﻟﻪ: Email: s.
ﻋﺒﺪاﷲ ﻧﺪﻳﻢ و دﻫﺨﺪا از زﻣﺮة اﻳﻦ ادﻳﺒﺎن ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ در ﺷﺮاﻳﻂ و وﻳﮋﮔﻲﻫﺎی زﻣﺎﻧﻲ ﻣﺸﺎﺑﻬﻲ زﻳﺴﺘﻪاﻧﺪ؛ ﺑﺎﻋﺚﺷﺪه ﻃﻨﺰﭘﺮدازی آنﻫﺎ، ﺑﻪوﻳﮋه در روزﻧﺎﻣﻪ و ﻣﺠﻼت ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺷﻌﺮ و ﻧﺜﺮ ﺑﻴﺸﺘﺮ در دﺳﺘﺮس ﻋﻮام و ﺧﻮاص ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻮده، آنﻫﺎ را ﺑﻪ ﺷﻬﺮت رﺳﺎﻧﺪه اﺳﺖ.
اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻛﻮﺷﺸﻲ اﺳﺖ ﺑﺮای ﺑﺮرﺳﻲ ﻃﻨﺰ در ﻣﻘﺎﻻت »ﺗﻨﻜﻴﺖ و ﺗﺒﻜﻴﺖ« ﻋﺒﺪاﷲ ﻧﺪﻳﻢ و »ﭼﺮﻧﺪ ﭘﺮﻧﺪ« دﻫﺨﺪا.
در ﻣﻮرد دﻫﺨﺪا و ﻃﻨﺰ وی، ﻛﺘﺎبﻫﺎی ﺑﺴﻴﺎری ﺑﻮد ﻛﻪ از ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ و ﻣﻌﺘﺒﺮﺗﺮﻳﻦ آنﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮان ﻛﺘﺎبﻫﺎی ﻣﻘﺪﻣﻪای ﺑﺮ ﻃﻨﺰ و ﺷﻮخﻃﺒﻌﻲ در اﻳﺮان، ﻧﻮﺷﺘﺔ ﻋﻠﻲ اﺻﻐﺮ ﺣﻠﺒﻲ، ﻛﺘﺎب »ﻃﻨﺰ و ﻃﻨﺰﭘﺮدازی در اﻳﺮان« ﻧﻮﺷﺘﺔ ﺣﺴﻴﻦ ﺑﻬﺰادی اﻧﺪوﻫﺠﺮدی و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻛﺘﺎب ﻛﺎوﺷﻲ در ﻃﻨﺰ اﻳﺮان، ﻧﻮﺷﺘﺔ اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﻧﺒﻮی را ﻧﺎم ﺑﺮد و از ﻣﻴﺎن ﻣﻘﺎﻻت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻟﺔ »ﺗﺌﻮری و ﻛﺎرﻛﺮد ﻣﺸﺮوﻃﻪ«، ﻧﻮﺷﺘﺔ ﻛﺮﻣﻲ و ﻫﻤﻜﺎران ﻣﺠﻠﺔ ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎی زﺑﺎن و ادﺑﻴﺎت ﻓﺎرﺳﻲ اﺷﺎره ﻛﺮد.
وﺟﻮه اﺷﺘﺮاک ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎی زﺑﺎﻧﻲ اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻻت )ﭼﺮﻧﺪ ﭘﺮﻧﺪ و ﺗﻨﻜﻴﺖ و ﺗﺒﻜﻴﺖ( 1( اوﻟﻴﻦ ﻣﻄﻠﺒﻲ ﻛﻪ ﺗﻮﺟﻪ ﺧﻮاﻧﻨﺪه را ﺑﻪ ﺧﻮد ﺟﻠﺐ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ، ﻋﻨﻮان اﻳﻦ دو ﻣﻘﺎﻟﻪﻫﺎ اﺳﺖ؛ ﻫﺮدو ﺑﻪ ﻧﻮﻋﻲ ﺑﺎزی ﺑﺎ ﻛﻠﻤﺎت ﻫﺴﺘﻨﺪ، اﻟﺒﺘﻪ در ﻣﻮرد »ﺗﻨﻜﻴﺖ و ﺗﺒﻜﻴﺖ «ﻋﻼوه ﺑﺮ آن ﻧﻮﻋﻲ ﻃﺒﺎق ﻧﻴﺰ وﺟﻮد دارد.