تطبیق ویژگی های متنی و فرامتنی در اقتباس: بررسی موردی ترجمه رمان غرور و تعصب مقالة

ترجمه های ادبی همگام با درنظر گرفتن ماهیت تعاملات پیش رفته است و فرایندهایی مثل «شفاف سازی» و «اقتباس» به دلیل مورد توجه قرار دادن مخاطب و فصاحت کلام در ترجمه ، جایگاه ویژه ای پیدا کرده اند. با وجود این ، جایگاه اقتباس و تاثیر آن در ترجمه های ادبی مبهم مانده است . ممکن است این سوال مطرح شود که آیا ویژگیهای متنی و فرامتنی که در فرایند اقتباس وجود دارد در ترجمة آثار ادبی نیز مشاهده می شود و اگر پاسخ مثبت است ، فراوانی کدامیک از روش های اقتباس در ترجمة آثار ادبی بیشتر است . این ها سوالهایی هستند که در این نوشتار بررسی شده است . این پژوهش درصدد است تا بر اساس طبقه بندی باستین (٢٠٠٩)، به بررسی روش های اقتباس در ترجمة فارسی رمان غرور و تعصب بپردازد. یافته های این تحقیق نشان می دهد مترجم برای انتقال بهتر پیام نویسنده و برای حفظ زیبایی و تاثیرگذاری کلام، از ویژگی های متنی و فرامتنی اقتباس استفاده کرده است ؛ درحالی که کفة ترازو بیشتر بر مشخصه های فرامتنی سنگینی می کند. همچنین ، در عین حال که مترجم در ترجمة متن امانت را رعایت کرده، به ترتیب از روش های «برابری بافتی » و «بسط » بیشتر استفاده کرده است . به بیان دیگر، مترجم در برگردان متن معنا را حفظ کرده؛ ولی برای ایجاد زیبایی کلام، اقتباس ضروری است .

یافته های این تحقیق نشان می دهد مترجم برای انتقال بهتر پیام نویسنده و برای حفظ زیبایی و تأثیرگذاری کلام، از ویژگی های متنی و فرامتنی اقتباس استفاده کرده است ؛ درحالی که کفة ترازو بیشتر بر مشخصه های فرامتنی سنگینی می کند. برای مطالعة این فرایند، پژوهش حاضر درنظر دارد تا با بررسی جمله به جملة ترجمة رمان غرور و تعصب بر اساس طبقه بندی باستین (٢٠٠٩)، روش های به کارگیری اقتباس در متن های ادبی را مرور کند. به طور کلی ، روش های مختلف اقتباس را بر مبنای دو نوع اصلی آن در شکل زیر می توان نشان داد: / ترجمة لفظ به لفظ / جهانشمول شکل ١ ویژگی های متنی و فرامتنی در فرایند اقتباس 17 ranscription f he riginal:( 18Omission:( 19 Expansion( 20 Exoticism:( 21 Updating( 22 Situational quivalence:( 23 Creation:( به گفتة کمالی ، «محتوای معنایی هر پیامی را می توان به صورت های بیانی گوناگون ارائه کرد. ٤. روش تحقیق در این پژوهش ، شصت بند از رمان غرور و تعصب نوشتة جین اوستن به صورت تصادفی انتخاب شد تا بتوان با بررسی جمله به جملة دو ترجمة فارسی آن به کوشش شمس الملوک مصاحب (١٣٧٦) و رضا رضایی (١٣٨٥)، روش های اقتباس را در متن ترجمه شده بررسی کرد و دریافت که در ترجمة رمان کدام روش اقتباس کاربرد بیشتری دارد. با وجود این ، آنچه به مترجم اجازه می دهد تا فرایند اقتباس را در ترجمة خود به کار گیرد، استفاده از روش های ارائه شده در سطح فرامتنی است .