خلاصة:
دوگانسازی پدیدهای زبانی است که برخی از انواع آن در همۀ زبانها دیده میشوند و برخی دیگر تنها در برخی زبانها. در پژوهش حاضر به بررسی پدیدۀ دوگانسازی در زبان ترکی، بهویژه گونهای از دوگانسازی کامل در زبان ترکی و آن دوگانسازی که در دستور سنتی زبان فارسی بدان اتباع گفته میشود، عملکرد و سازوکاری مشابه دارند. پرسش دوم پژوهش به گونهای از دوگانسازی ناقص در زبان ترکی مربوط است. در این نوع دوگانسازی برخی از عناصر آغازی واژه از آن جدا میشوند و پس از گرفتن واج مشخصی، دوباره به پایه افزوده میشوند و باعث گونهای تغییر معنایی در پایه میشوند که بیشتر بر معنای پایه یا تشدید آن تاکید میشود. در این مقاله، برای پاسخگویی به پرسش دوم پژوهش، با توجه به واجی که بین بخش دوگان سازی شده و پایه قرار میگیرد، فرمولهایی برای تبیین فرایند دوگانسازی ناقص، مورد نظر قرار دادیم و با توجه به مجموع این فرمولها، فرمول کلیتری ارائه کردیم. دادهها نشان میدهند که افزون بر محیط آوایی و واجی، برای تبیین قطعی دلیل قرار گرفتن واجی خاص میان بخش دوگانسازی شده و پایه، باید به عوامل زبانی دیگری، چون سطح زبرزنجیری زبان، توجه کرد.
Reduplication is a lingual phenomenon some of which are seen in all languages، but some are specific to some languages alone. The current article deals with the reduplication in the Turkish language، especially a kind of partial reduplication. Taking into account the existing data and in relation to the first question of the research، we can say that the complete reduplication in the Turkish language and the reduplication that is termed as ''ETBA'' in the traditional Persian grammar have a similar application and mechanism. The second research question، in a way، is related to a type of partial reduplication in the Turkish language. In this type، some of the initial elements of the words are separated and after getting specific phoneme rejoin the base word hence; lead to change in the meaning with most of them emphasizing on the base or its intensification. In order to respond to the second research question، with due attention to the phoneme that comes in between the reduplicated part and the base word، the current article takes into account a number of formulas to explain the partial reduplication mechanism in the Turkish language and finally presents an ultimate formula. The research data indicates that considering phonetic and phonemic environment it is not enough to provide an explanatory analysis of this kind of reduplication in Turkish; and it seems a further analysis of why a specific phoneme appears between the reduplicated part and the base word is needed taking into account other linguistic factors such as supra-segmental.
ملخص الجهاز:
خوشبختانه در ایران، در چند دهه ای که از شکل گیری و رشد زبانشناسی می گذرد، پژوهش های بسیاری دربارة جنبه های مختلف زبانی و غیر زبانی زبان فارسی و زبانها، گویش ها و لهجه های ایرانی دیگر انجام شده است ؛ اما با توجه به رشد سریع علم زبانشناسی در سالهای اخیر در کشورمان، به نظر می رسد این نیاز هم وجود دارد که دربارة برخی پدیدههای زبانی که در زبان فارسی یا زبانهای ایرانی دیگر دیده نمی شوند یا زبانهای دیگری که سازوکاری متفاوت یا سویه های ناشناخته تری برای پژوهشگران ایرانی دارند، پژوهش هایی انجام شود؛ زیرا هرچه پدیدهها و دادههای متفاوتتر و بیشتری را بررسی کنیم ، میزان تبیین هایمان در پژوهش های دیگر، به ویژه پژوهش هایی که دربارة زبان فارسی انجام می دهیم ، 4 opying 65 NnAsc ption 87DNarAk 9 ranscription actor 10Molecular iacritic مستحکم تر و دقیق تر خواهد بود.
گفتنی است که برای ارائة تصویر روشن تری از دوگانسازی ناقص ، در هر مورد با توجه به پژوهش های مارانتز دربارة دوگانسازی، اشتقاق یکی از دادههای هر بخش را نیز ارائه خواهیم کرد؛ اما با توجه 145 m- hdautipcl adtiuopnli ation 16Doublıng 17 Complete nd artial eduplication به اینکه در این مقاله به دنبال تبیین واجشناختی دوگانسازی در زبان ترکی نیستیم و تنها به تحلیل و توصیف ساخت واژی آن توجه داریم ، وارد تحلیل و تبیین واجشناختی موضوع نمی شویم ؛ زیرا این کار نیازمند انجام پژوهش دیگری است .