خلاصة:
صنعت مهندسی و مهندسین مشاور ایران بویژه در حوزه نفت، گاز و پتروشیمی بدلیل عدم رقابتپذیری تاکنون نتوانسته آن طور که باید به جایگاه خود در بازار جهانی دست یابد. این تحقیق با هدف شناسایی و اولویتبندی مؤلفهها و عوامل مؤثر بر رقابتپذیری شرکتهای مهندسی و مهندسین مشاور ایران در حوزه نفت، گاز و پتروشیمی و رابطه بین آنها صورت پذیرفته است. برای این منظور در مرحله اول براساس مرور پیشینه و استفاده از نظر خبرگان، مؤلفههای رقابتپذیری شرکتهای مهندسی و مهندسین مشاور ایران در حوزه نفت، گاز و پتروشیمی شناسایی و اولویتبندی گردید و در مرحله دوم براساس اندازهگیری وضعیت رقابتپذیری موجود شرکتهای مهندسی و مهندسین مشاور ایران در حوزه نفت، گاز و پتروشیمی و تجزیه و تحلیل آن به روش معادلات ساختاری، روابط بین مؤلفهها و عوامل مؤثر بر رقابتپذیری آنها بررسی شد. این تحقیق در سال 1396 اجرا شد و براساس نتایج بدست آمده در مرحله اول 50 مؤلفه در 7 گروه شناسایی شد. براساس نتایج مرحله دوم مشخص گردید که مؤلفههای «مدیریت دانش و توان خلاقیت و نوآوری»، «مالی»، «فناوری اطلاعات»، «عملکرد اقتصادی» و «زیرساختها» به ترتیب بیشترین تاثیر را بر رقابتپذیری شرکتهای مهندسی و مهندسین مشاور ایران در حوزه نفت، گاز و پتروشیمی دارند.
Iran’s engineering and consulting engineer (E&CE) industry especially in the field of oil, gas and petrochemical (O,G&P), due to lack of competitiveness, it has not yet succeeded in achieving its position on the global market. This research is aimed at identifying and prioritizing components and affecting factors on competitiveness of Iran’s E&CE companies in the field of O, G&P, and their relationship between them. For this purpose, in the first stage, based on the review of literature and the use of expert opinion, the competitiveness components of Iran’s E&CE companies in the field of O, G&P were identified and prioritized, and secondly, based on the measurement of the existing competitiveness status of Iran’s E&CE companies in the field of O&G, and its analysis through structural equations modeling, relations between components and affecting factors on their competitiveness were investigated. This study was conducted in 2017 and based on the results , in the first stage, 50 affecting factors in 7 groups were identified. Based on the results of the second stage, it was found that the components of “knowledge management and creativity and innovation capabilitie”, “finance”, “information technology”, “economic performance” and “infrastructure” respectively had the most impact on the competitiveness, of E&CE companies in the field of O, G&P
ملخص الجهاز:
براين اساس مدل هاي مختلفي به تشريح عوامل موثر بر رقابت پذيري در سطح بنگاه و صنعت يا ملي 1 Banrny 2 Schumpeter 3 Williamson پرداخته اند که فهرست مواردي که در اين تحقيق مورد بررسي قرار گرفته به همراه عوامل مطرح شده از سوي آنها در جدول ٣ ارائه شده است (مهرگان و همکاران ، ١٣٩٢؛ فاگربرگ ١، ١٩٩٦؛ آمباستا و مومايا، ٢٠٠٤؛ هتاج و اوکنون ٢، ٢٠٠٤؛ گيوري و مليسياني ٣، ٢٠٠٥؛ سيوم ٤، ٢٠٠٧؛ پورتر و همکاران ، ٢٠٠٩؛ جانسون و همکاران ، 5 ٢٠١٠؛ هان و همکاران ، ٢٠١٤) جدول ٢- مدل هاي اندازه گيري توان رقابت پذيري شرکت (بنگاه ) يا صنعت و يا ملي مدل هاي مرتبط با ارزيابي سطح بنگاه , - مدل توانايي بلوغ (استاپلس و همکاران ، ٢٠٠٧) - مدل سيستمي (ويليامز و همکاران ، ٢٠٠٧) - الگوي بنياد مديريت کيفيت اروپا (باندت و همکاران ، ٢٠٠٧) - الگوي مديريت کيفييت فراگير (آن وان اپس و همکاران ، ٢٠٠٦) - الگوي جايزه ملي دمينگ (هالس و همکاران ، ٢٠٠٦) - جايزه کيفيت سنگاپور (لينگ و همکاران ، ٢٠٠٦) - مدل شناخت برتري سازماني (ايراني و همکاران ، ٢٠٠٤) - رويکرد راهبردي (پيرس و رابينسون ، ٢٠٠٤) - مدل بهره وري (سازمان مديريت صنعتي، ٢٠٠٣) - الگوي نظام مديريت کيفيت (مؤسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران ، ٢٠٠١) - الگوي جايزه کيفيت مالکوم بالدريج (بسترفيلد و همکاران ، ١٩٩٩) - هرم موفقيت (سوزيک ، ١٩٩٩) - مدل کاهش هزينه ها و بهبود عملکرد (دومينگوئز و همکاران ، ١٩٩٧) - جايزه کشور کانادا براي تعالي (لياو و همکاران ، ١٩٩٧) - مدل ارزيابي متوازن (کاپلان و نورتون ، ١٩٩٦) - زنجيره ارزش پورتر (پورتر، ١٩٩٠) مدل هاي مرتبط با ارزيابي سطح ملي و صنعت , - فرآيند توسعه محصولات جديد (لياو و همکاران ، ٢٠٠٨) - نظام ملي نوآوري (اکسيوي و همکاران ، ٢٠٠٧) - مدل فضاي اطلاعات (لي، ٢٠٠٣) - مدل الماس پورتر (پورتر، ١٩٩٠) - مدل پنج نيروي رقابتي پورتر براي تحليل فضاي صنعت نزديک (پورتر، ١٩٩٠) 1 Fagerberg 2 Haataja & Okkonen 3 Guerrieri & Meliciani 4 Seyoum 5 Johnson جدول ٣- مدل ها و عوامل موثر بر رقابت پذيري در سطح شرکت (بنگاه ) يا صنعت و يا ملي مدل , عوامل موثر بر رقابت پذيري در سطح شرکت (بنگاه ) يا صنعت و يا ملي عوامل مؤثر بر رقابت پذيري از نظر هائوما (1997), - مالکيت - تخصص - دسترسي عوامل مؤثر بر رقابت پذيري در تقسيم بندي پاول ، کاندسن و درجر (پاول ، ٢٠٠١؛ کاندسن ، ٢٠٠٣؛ درجر، ٢٠٠٤): , - کسب منافع انحصاري از طريق موقعيت بازار.