تأثیر آموزش مهارت‌های ادراکی- حرکتی بر بهبود دست خط در کودکان پیش‌دبستانی مقالة

زمینه و هدف: یکی از مشکلات شایع در مدارس پیش‌دبستانی، خوانایی دست‌خط کودکان است. خط، مهارت ادراکی- حرکتی پیچیده‌ای است که به بلوغ و یکپارچگی مجموعه‌ای از مهارت‌های، شناختی، ادراکی، و حرکتی بستگی دارد که از طریق آموزش ایجاد می‌شود. به این ترتیب هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر آموزش مهارت‌های ادراکی- حرکتی بر بهبود مهارت دست‌خط در کودکان پیش‌دبستانی بوده است. روش: طرح پژوهش حاضر از نوع نیمه‌آزمایشی با پیش‌آزمون- پس‌آزمون و گروه گواه بود. جامعه آماری شامل تمامی کوکان پسر پیش‌دبستانی 5 تا 6 سال ارجاع داده شده به مرکز مشاوره آموزش و پرورش ناحیه 2 شهر اصفهان در سال تحصیلی 96-97 بوده است که با استفاده از مقیاس مشکلات دست‌خط کشاورزی و شجاعی (1394) مورد غربالگری قرار گرفتند. نمونه مورد مطالعه شامل 20 کودک دارای مشکلات دست‌خط از جامعه آماری ذکر شده بودند که به شیوه در دسترس انتخاب، و به تصادف در دو گروه آزمایش و گواه (10 کودک در گروه آزمایش و 10 کودک در گروه گواه) جایدهی شدند. گروه آزمایش برنامه تمرینی مهارت‌های ادراکی - حرکتی را به مدت 16 جلسه 45 دقیقه‌ای دریافت کرد و در این مدت، گروه گواه به فعالیت‌های معمول خود پرداخت. در پایان برنامه مداخله‌ای از هر دو گروه پس‌آزمون به عمل آمد. ابزار اندازه‌گیری در این پژوهش شامل سیاهه مشکلات دست خط کشاورزی و شجاعی (1394) بود. برای تحلیل داده‌ها نیز از آزمون تحلیل کوواریانس تک‌متغیری و چندمتغیری استفاده شد. یافته‌ها: نتایج آزمون تحلیل کوواریانس نشان داد آموزشی مهارت‌های ادراکی- حرکتی بر بهبود مشکلات دست‌خط (73/14=F، 001/0=P)، خرده‌مقیاس‌های خطاهای دست‌خط (40/12=F، 002/0=P) و خطاهای وضعیت بدن هنگام نوشتن (12/6=F، 024/0=P) پسران پیش‌دبستانی 4 تا 6 سال، موثر است. نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج پژوهش می‌توان گفت که استفاده از مهارت‌های ادراکی ـ حرکتی با تقویت عضلات دست و مهارت‌های حرکتی درشت و ظریف دست در تحول مهارت‌های دست‌خط موثر است. در نتیجه این شیوه می‌تواند به عنوان یک شیوه تکمیلی در کنار درمان‌های اصلی این اختلال به‌ کار رود.

Background and Purpose: Illegible handwriting is one of the common problems in preschool children. Handwriting is a complex perceptual-motor skill that depends on the evolution and integration of a number of cognitive-perceptual and motor skills that can develop through training. Therefore, this study aimed to investigate the effect of training the perceptual-motor skills on the improvement of handwriting in preschool children. Method: This research was a quasi-experimental study with control group pretest-posttest design. The population included all the 5 to 6-year old pre-school boys who had been referred to the counseling center of Education Administration in District 2 of Isfahan city in the academic year 2017-2018. They were screened by Handwriting Problems Checklist (Keshavarzi& Shojaee, 2015). A sample of 20 children with handwriting problems was selected by convenience sampling and then randomly placed in the experimental or control group (10 per group). The experimental group received the cognitive-movement skills training program for sixteen 45-min sessions but the control group received no training. Then, both groups completed the posttest. The measurement tool in this research was Handwriting Problems Checklist (Keshavarzi& Shojaee, 2015). For data analysis, uni-variate analysis of variance and multivariate analysis of variance were used. Results: Data analysis showed that cognitive-motor skills training program was effective on the improvement of handwriting problems (F = 14.73, P = 0.001) and on the subscales of handwriting errors (F = 12.40, P = 0.002) and body condition error at the time of writing (F = 6.12, P = 0.024) in the 4 to 6-year old pre-school boys. Conclusion: Based on the results, it can be concluded that cognitive-motor skills training was effective on the improvement of handwriting skills through strengthening the hand muscles and reinforcing the gross and fine motor skills. As a result, this method can be used as a supplementary treatment along with other therapies available for this problem.