خلاصة:
: برنامة درسی مبتنی بر وب: گامی به سوی تمرکززدایی یا تشدید تمرکز در نظام برنامهریزی درسی(فرهاد سراجی)
درجة تمرکز یا عدم تمرکز نظام برنامهریزی درسی را میتوان تابعی از نحوة ترکیب تصمیمگیرندگان و میزان انعطاف موجود در برنامههای درسی دانست. میزان دخالت تصمیمگیرندگان یا تأثیر گذاران در برنامههای درسی، با توجه به نظام سیاسی کشورها متفاوت است.
افراد یا گروههایی مانند سیاستگذاران کلی کشور، وزیر آموزش و پرورش، مدیران استانی و منطقهای، انجمن معلمان، انجمن اولیاء و مربیان، متخصصان برنامهریزی درسی، دانشگاهها و مراکز تحقیق و توسعه، معلم و دانشآموزان، بر عناصر برنامة درسی تأثیر میگذارند. در برنامههای درسی مبتنی بر وب، علاوه بر این افراد و گروهها، افراد دیگری مانند متخصص فناوری اطلاعات، طراح گرافیک و متخصص رسانه، نقش بارزتری در تعیین عناصر برنامة درسی به عهده دارند. اگر گروه برنامهریز درسی مبتنی بر وب، و در رأس آنها معلم، از لحاظ تواناییهای مربوط به مدیریت یادگیری و مهارتهای تعلیم و تربیت در سطح بالایی قرار داشته باشند، به سهولت میتوانند در برنامة درسی تأثیر مثبتی ایجاد کنند. در چنین وضعیتی برنامة درسی به سمت عدم تمرکز گرایش خواهد داشت و بالعکس.
برخلاف تصور رایج، که غالبا در برنامههای درسی مبتنی بر وب نقش معلم را حاشیهای فرض میکنند، معلم در این گونه برنامههای درسی نقش محوری دارد که بارزتر از نقش او در برنامههای درسی سنتی است.
The degree of centralization accorded to an education system is a function of thecomposition of decision making bodies and the resulting flexibility characterizing the curriculum. The rate of participation in the decision making process is different in different political systems. Web based curriculum can provide opportunities of or higher degree of participation by groups and individuals at different levels of the education hierarchy including policy makers, teachers, parents, and students. Such curricula also manifests higher degrees of flexibility since it provides for teachersëengagement with adaptingthe elements of the program based on their competencies, experiences, and perceived requirements of the situation. The web based curriculum, therefore, can fulfill the demands of decentralization and promise curricula that fair better in terms of relevance to studentsí needs and compatibility with local factors affecting its quality. The author qualifies his conclusion by emphasizing teachersí level of competency and professional capabilities as the most decisive factor in making the perceived changes a positive event
ملخص الجهاز:
ویژگیهای مهم این محیط عبارت است از:الف)ظرفیت انعطافپذیری برای تغییر زمان و مکان تجربهی تربیتی؛ب)تهیه و تولید محتوا در شکلهای متفاوت چندرسانهای،دیداری،متنی و شنیداری که به یادگیرنده امکان میدهد متناسب با ویژگیهای شخصی خود،از یک یا چند شکل محتوا بهره گیرند؛پ) ظرفیت برای دسترسی به محتواهای گوناگون در موضوعات متعدد،محتواهایی که برنامهریزان،پژوهشگران، معلمان و دانشآموزان تولید میکنند؛ت)ظرفیت برقراری ارتباط و تعامل بین انسان و ماشین در شکلهای متفاوت متن،گفتگو دیداری و شنیداری(2000، la te nosrednA ).
برنامهی درسی مبتنی بر وب از طریق استفاده از ابزارهای گوناگون الکترونیک به این مهم کمک میکند.
ب)اجرای فعالیتهای یادگیری و ایجاد محیط گفتمان:معلم الکترونیک در حین اجرای برنامهی درسی قادر است فرصتهایی را ایجاد کند که دانشآموزان با یکدیگر و با معلمان،به گفتمان برانگیخته شوند.
برخی از شاخصهای مهم مربوط به این نقش عبارت است از:ارائهی محتوا و طرح سؤال،تمرکز و بحث در مورد مسائل خاص،جمعبندی بحث،اطمینان از آموختههای دانشآموزان از طریق ارزشیابی،ارائهی بازخوردهای توضیحی،تزریق دانش از منابع گوناگون مانند کتاب درسی و مقالات،بیان تجارب شخصی و پاسخ به مسائل فنی دانشآموزان (2001، rekuoR ).
جمع بندی و نتیجه گیری سؤال اصلی در این مقاله این است که:آیا برنامههای درسی مبتنی بر وب حالت متمرکز دارند یا غیرمتمرکز؟ با آنکه برنامههای درسی مبتنی بر وب،دارای ظرفیتهایی هستند که طریق توجه به تفاوتهای فردی دانشآموزان،سبکهای یادگیری و ویژگیهای فرهنگی-اجتماعی هر محل یا منطقهی آموزشی به تمرکززدایی کمک میکنند،نمیتوان هر نوع برنامهی درسی مبتنی بر وب را غیرمتمرکز دانست.