خلاصة:
باکتریهای با منشا غذایی در ایجاد عفونتها یا مسمومیتهای غذایی در انسان نقش دارند. با افزایش روزافزون تعداد سویههای باکتریایی مقاوم به آنتیبیوتیک تلاش فراوانی جهت استفاده از خواص ضدمیکروبی گیاهان انجام میگیرد. گیاه اسپند از جمله گیاهان دارویی در طب سنتی ایران بوده که از گذشته از آن بهعنوان ضدعفونی کننده استفاده میگردید. در میان باکتریهای بیماریزای غذایی، اشریشیا کلی O157:H7، سالمونلا تیفیموریوم و لیستریا مونوسیتوژنز جزو باکتریهای خطرناک و شناختهشده میباشند. این تحقیق با هدف تعیین اثر ضدمیکروبی عصاره متانولی گیاه اسپند بر رشد این باکتریها در شرایط آزمایشگاهی انجام شد. تعیین حداقل غلظت مهارکنندگی (MIC) و حداقل غلظت باکتریکشی (MBC) عصاره با استفاده از روش رقیقسازی در محیط مولر هینتون براث تعیین گردید. طبق نتایج مطالعه، MIC عصاره متانولی گیاه اسپند برای باکتریهای اشریشیا کلی O157:H7 و سالمونلا تیفیموریوم 56/1 میلیگرم در میلیلیتر و برای باکتری لیستریا مونوسیتوژنز 78/0 میلیگرم در میلیلیتر تعیین شد. همچنین، MBC عصاره متانولی گیاه اسپند برای باکتریهای مذکور مشابه MIC آنها بود. با توجه به نتایج بهدست آمده، پیشنهاد میشود از عصاره گیاه اسپند بهعنوان جزئی از فرمولاسیون محلولهای ضدعفونی کننده مواد غذایی استفاده گردد
Foodborne bacterial pathogens play an important role in food infections/intoxications in human population. With ever increasing the number of antibiotic-resistant bacterial strains، there is an attempt to use the antimicrobial properties of herbs. Peganum harmala is a medicinal plant of Iraniantraditional medicine which was used as an antiseptic in the past. Amongthe foodborne bacterial pathogens، Escherichia coli O157:H7، Salmonella Typhimurium and Listeria monocytogenes are considered as the most important and hazardous pathogens. The aim of this study was to evaluate the antibacterial effect of methanolic extract of Peganum harmala against these bacteria in vitro. The minimum inhibitory concentration (MIC) and minimum bactericidal concentrations (MBC) of methanolic extract of Peganum harmala was determined against three foodborne bacterial pathogens by micro-dilution method in Muller-Hinton broth. According to the results، MIC for E. coli O157:H7 and S. Typhimurium was 1.56 mg/ml. In the case of L. monocytogenes، it was estimated at 0.78 mg/ml. Moreover، results revealed that MBC for these organisms was similar to MIC concentrations. Regarding the results، Peganum harmala can be used as an ingredient in the formula of the disinfectants applied in the food systems.
ملخص الجهاز:
"بررسی اثر ضد باکتریایی عصاره متانولی گیاه اسپند در شرایط آزمایشگاهی بر روی تعدادی از باکتریهای مهم بیماریزای منتقله از موادغذایی طیبه زینلی1، محمد محسنزاده 2*، رویا رضائیان دلوئی۳، رویا نبیپور۴ 1- متخصص بهداشت مواد غذایی، فارغ التحصیل دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران 2- دانشیار گروه بهداشت مواد غذایی و آبزیان، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران 3- استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران 4- دانشجوی دندانپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی گیلان، رشت، ایران * نویسنده مسئول مکاتبات: mohsenza@um.
طبق نتایج مطالعه، MIC عصاره متانولی گیاه اسپند برای باکتریهای اشریشیا کلی O157:H7 و سالمونلا تیفیموریوم 56/1 میلیگرم در میلیلیتر و برای باکتری لیستریا مونوسیتوژنز 78/0 میلیگرم در میلیلیتر تعیین شد.
تعیین حداقل غلظت باکتریکشی (Minimum Bactericidal Concentration -MBC) عصاره متانولی گیاه اسپند پس از تعیین حداقل غلظت مهارکنندگی (MIC) از لولههای فاقد کدورت رشد، مقدار 1/0 میلیلیتر برداشته و روی پلیتهای حاوی محیط مولر هینتون آگار به صورت سطحی کشت داده شد.
عصاره متانولی اسپند در مطالعه حاضر توانست در غلظت 56/1 میلیگرم در هر میلیلیتر باکتری اشریشیا کلیO157:H7 و سالمونلا تیفیموریوم را از بین ببرد که این یافتهها با نتایج مطالعه دارابپور و همکاران (2011) همخوانی داشت.
در مطالعه هاشمی و همکاران (2011) بررسی اثر ضدباکتریایی عصاره متانولی گیاهان آویشن شیرازی، مورد و اسپند بر روی سوشهای استاندارد و ایزولههای بالینی پسودوموناس آئروجینوزا (Pseudomonas aeruginosa) حاوی بتالاکتاماز با طیف وسیع انجام گرفت.
با توجه به اثرات خوب ضدباکتریایی گیاه اسپند که در این مطالعه مشاهده گردید، میتوان نتیجهگیری نمود که عصاره متانولی اسپند دارای اثرات مهارکنندگی رشد بر روی باکتریهای مهم بیماریزای منتقله از مواد غذایی میباشد."