چکیده:
این پژوهش با هدف بررسی غلظت تجمع‌یافته عناصر سرب و کادمیوم در گونه‌های تره و نعناع تحت تیمار لجن دفعی تصفیه‌خانه شهرک قدس تهران انجام یافت. پس از آماده‌سازی خاک و لجن فاضلاب و تعیین برخی خصوصیات فیزیکوشیمیایی آن‌ها، تره و نعناع در گروه‌های شاهد و تیمار کشت گردیدند. سپس غلظت عناصر سرب و کادمیوم در اندام هوایی این گیاهان توسط دستگاه نشر اتمی اندازه‌گیری شد. بر اساس نتایج مطالعه، میانگین غلظت سرب در گروه‌های تره شاهد و تیمار و هم‌چنین نعناع شاهد و تیمار به‌ترتیب برابر با 08/0±26/0 و mg/kg 16/0±55/0 و هم‌چنین 06/0±26/0 و mg/kg 79/0±41/2 بود. به‌علاوه، میانگین غلظت کادمیوم در تیمارهای تره و نعنا (شاهد و تیمار) به‌ترتیب برابر با 003/0±083/0 و 05/0±26/0 و نیز 002/0±057/0 و mg/kg 02/0±14/0 برآورد گردید. مقایسه میانگین غلظت عناصر سرب و کادمیوم در تمام تیمارها با رهنمود آژانس حفاظت محیط‌زیست آمریکا بیانگر وجود تفاوت معنی‌دار با حد مجاز بود (05/0>p). بدین صورت که میانگین غلظت تجمع‌یافته کادمیوم در تیمارهای تره و نعناع بیش‌تر از حد مجاز برآورد شد، اما در سایر موارد، کم‌تر از حد مجاز (به‌ترتیب 0/5 و mg/kg 1/0 برای سرب و کادمیوم) بود. می‌توان نتیجه گرفت، استفاده از لجن فاضلاب تاثیری در جذب سرب توسط گیاهان مورد مطالعه نداشته است اما در مورد غلظت تجمع‌یافته کادمیوم در گونه‌های تره و نعناع مقادیر جذب بیش از حد مجاز تعیین شد. لذا ضروری است در خصوص کاهش مخاطرات بهداشتی کاربرد لجن فاضلاب به‌عنوان کود و به‌ویژه در طولانی مدت تمهیداتی اندیشیده شود.
This study was carried out to investigate the accumulation of Pb and Cd in tissue of leek (Allium ampeloprasum persicum) and peppermint (Mentha piperita) treated with municipal sewage sludge of Qods town’s treatment plant، Tehran. For this purpose، after soil preparation، sampling of sewage sludge and assessment of the physicochemical properties of the samples، leek and peppermint plants were divided as treatment and control groups. Afterwards، using ICP-OES the concentrations of Pb and Cd were determined in the tissues of peppermint and leek. Results showed that the concentration (mean ± SD) of Pb in the control and treatment groups was 0.26±0.08 and 0.55±0.16 mg/kg، respectively. Pb concentration in peppermint samples was estimated as 0.26±0.06 and 2.41±0.79 mg/kg for control and treatment group، respectively. Moreover، the mean concentration of Cd in control and treatment groups of leek was 0.083±0.003 and 0.26±0.05 mg/kg and for peppermint 0.057±0.002 and 0.14±0.02 mg/kg، respectively. Comparative evaluation of the evaluated treatments showed that except for Cd in leek and peppermint treatment samples، the mean concentrations of Pb and Cd in both vegetables were significantly lower than EPA permissible limits for human consumption. The results of this study indicated that for reducing the health risks of long-term use of sewage sludge as fertilizer، further monitoring should be performed.
خلاصه ماشینی:
"می‌توان نتیجه گرفت، استفاده از لجن فاضلاب تأثیری در جذب سرب توسط گیاهان مورد مطالعه نداشته است اما در مورد غلظت تجمع‌یافته کادمیوم در گونه‌های تره و نعناع مقادیر جذب بیش از حد مجاز تعیین شد.
از این‌رو این پژوهش با هدف بررسی غلظت تجمع‌یافته عناصر سرب و کادمیوم در دو گونه گیاهی تره و نعناع تیمارشده با لجن دفعی تصفیه‌خانه شهرک قدس تهران به‌عنوان کود در سال 1391 انجام یافت.
رحیمی آلاشتی و همکاران (1390الف) به این نتیجه رسیدند که مصرف 40 تن لجن فاضلاب در هکتار برای مدت 3 سال، غلظت تجمع‌یافته عناصر سرب و کادمیوم در ریشه و اندام هوایی کاهو و تربچه را به‌طور قابل توجه افزایش می‌دهد.
گریدو و همکاران (2005) نتیجه گرفتند که میانگین غلظت تجمع‌یافته عناصر مس، نیکل، روی، کادمیوم و کروم در دانه‌های باقلا کشت‌شده در خاک تحت تیمار لجن فاضلاب فاقد مخاطرات محیط‌زیستی می‌باشد.
به‌طور کلی می‌توان نتیجه گرفت که استفاده از لجن فاضلاب به‌عنوان کود در کشاورزی و یا عامل بهبوددهنده خاک به‌ویژه در طولانی‌مدت، می‌تواند بر حسب ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی خاک و لجن، باعث تجمع فلزات سنگین در خاک و به تبع آن بافت گیاهان شده و از طرفی با افزایش تحرک‌پذیری عناصر، اثرات بهداشتی نامطلوب برای مصرف‌کنندگان به‌دنبال داشته باشد.
Predicting metal uptake and risk to the human food chain from leaf vegetables grown on soils amended by long-term application of sewage sludge.
Heavy metals in soil treated with sewage sludge composting, their effect on yield and uptake of broad bean seeds (Vicia faba L."
(
, 
, 
)
