چکیده:
آلودگی فلزات سنگین خاکهای کشاورزی یک مشکل زیست محیطی عمده است که میتواند، تولید گیاهی، امنیت غذایی و سلامت انسان را تحت تاثیر قرار دهد. فلزات سنگین در نتیجه فعالیتها و دستکاریهای انسان در محیط زیست وارد میشوند. فلزات سنگین در قسمتهای خوراکی سبزیجات برگی و همچنین در میوه و دانه گیاهان تجمع پیدا میکنند. لذا این پژوهش با هدف تعیین غلظت عناصر سنگین سرب و روی در محصول خیار گلخانهای برخی از شهرستانهای استان همدان انجام شد. غلظت عناصر مذکور با استفاده از دستگاه نشر اتمی تعیین گردید. نتایج تحقیق نشان داد، میانگین غلظت عناصر سرب و روی در نمونههای خیار به ترتیب 33/0 و 14/3 میلیگرم بر کیلوگرم میباشد. همچنین نتایج مربوط به تجزیه و تحلیلهای آماری نشاندهنده وجود همبستگی منفی بین غلظت عناصر اندازهگیری شده میباشد. بر پایه نتایج بدست آمده از این پژوهش غلظت عنصر روی در گلخانههای همدان و غلظت عنصر سرب در گلخانههای تویسرکان، فامنین و ملایر بالاتر از حدود مجاز توصیه شده تشخیص داده شد. به علاوه، مقادیر دریافت روزانه عناصر سرب و روی از طریق مصرف سبزیجات برای سه رده سنی کودکان، افراد بالغ و بزرگسالان محاسبه گردید. به طور کلی دریافت روزانه عناصر مورد مطالعه پایینتر از حدود مجاز توصیه شده میباشد.
Heavy metal pollution of agricultural soils is a major environmental problem that can affect plant production, food safety and human health. Soil contamination with heavy metals occurs as a result of human activities. Heavy metals can easily accumulate in edible tissues of leafy vegetables, fruits and seeds. Few studies have been conducted on heavy metals concentration in soil and greenhouse crops. Therefore, this study aimed to determine the concentrations of lead (Pb) and zinc (Zn) in greenhouse cucumbers produced in Hamadan province. The concentrations of heavy metals were measured using atomic emission method. Results showed that the mean concentrations of Pb and Zn in cucumber samples were 0.33 and 3.14 mg/kg, respectively. Also the results of the statistical analysis revealed a negative correlation between the measured concentrations. Moreover, the concentration of Zn in the samples obtained from Hamadan greenhouses and lead concentration in Tuyserkan, Famenin, as well as Malayer samples were above the recommended limits. Daily intake amounts of Pb and Zn from vegetables consumption for three age categories (children, adolescents, and adults) were calculated. In conclusion, daily intake of Pb and Zn were determined below the recommended limits.
خلاصه ماشینی:
"این پژوهش با هدف تعیین غلظت فلزات سنگین سرب و روی و ارزیابی شاخص سلامت در گیاه خیار گلخانههای استان همدان صورت گرفت.
نمودار1- منحنی کالیبراسیون فلز سرب نمودار2- منحنی کالیبراسیون فلز روی دریافت روزانه مسیر مواجه انسان با فلزات سنگین از طریق هضم محصولات کشاورزی آلوده در تحقیقات بسیاری مطالعه شده است (Cheraghi et al.
HRI = DIM / RfD HRI : شاخص ارزیابی سلامت (Health Risk Index) DIM : دریافت روزانه فلزات سنگین بر حسب میلیگرم بر کیلوگرم وزن بدن (Daily Intake of Metals) RfD: دز رفرنس (Refrence Oral doses) شاخص ارزیابی سلامت بزرگتر از یک نشاندهنده وجود ریسک ناشی از مصرف مواد غذایی آلوده به فلزات سنگین برای مصرفکنندگان است (Cui et al.
در تحقیقی با عنوان بررسی میزان فلزات سنگین موجود در سبزیجات پرورشی با آبهای آلوده به این فلزات در حومه شهر همدان انجام گرفت، نتایج نشان داد که مقدار سرب موجود در سبزیجات بیش از آستانه مجاز در مواد غذایی میباشد، اما در مورد سایر فلزات مقادیر به دست آمده کمتر از حد مجاز در مواد غذایی معرفی شد (سمرقندی و همکاران، 1379).
(Bigdeli and Seilsepour, 2008 بالا بودن غلظت عناصر سرب و روی در برخی از گلخانههای مطالعه شده میتواند به مواد شیمیایی کشاورزی که حاوی آنها هستند مانند کودهای فسفاته، کودهای آلی، کودهای شیمیایی نیتروژنه و برخی آفتکشها و میکروبکشها نسبت داده شود (Ping et al."