چکیده:
با توجه به اینکه سبزیجات و صیفیجات قابلیت جذب و احتباس مقادیر زیادی از نیتریت و نیترات را دارا هستند، لذا مصرف این قبیل محصولات توسط انسان موجب به خطر افتادن سلامتی میگردد. هدف از این مطالعه تعیین میزان نیتریت و نیترات موجود در صیفیجات و سبزیجات کشت شده در دشتهای بخش جنوبی و شرقی شهر کرمانشاه میباشد. در این مطالعه، 330 نمونه جهت تعیین میزان نیترات و نیتریت طبق استاندارد ملی ایران (شماره4106) مورد سنجش قرار گرفت. نتایج نشان داد که از نظر میانگین میزان نیتریت در سبزیجات و صیفیجات، در مناطق نمونهبرداری تفاوت معنیداری وجود دارد (01/0>p)، اما در مورد نیترات این تفاوت معنیدار نبود (05/0P>). بطور کلی در دو دشت ماهیدشت و درود و فرامان بیشترین میزان نیتریت مربوط به غده تربچه به ترتیب 1/2±05/6 و 845/0±12/6 میلیگرم بر کیلوگرم و کمترین میزان مربوط به خیار با مقدار 022/0±1/0 و 085/0±174/0 میلیگرم بر کیلوگرم بود. همچنین بیشترین میزان نیترات در دشت ماهیدشت مربوط به اسفناج (17/21±11/392 میلیگرم بر کیلوگرم) و در دشت و درود و فرامان مربوط به غده تربچه (02/158±94/316 میلیگرم بر کیلوگرم) و کمترین میزان در هر دو دشت مربوط به گوجه فرنگی و به ترتیب 56/3±42/11 و 2/5±1/9 میلیگرم بر کیلوگرم بود. میانگین میزان نیتریت و نیترات در بین سبزیجات یا صیفیجات مختلف مورد بررسی اختلاف معنیداری داشت (01/0>p). با توجه به نتایج میتوان نتیجه گرفت که مقدار نیتریت در بعضی از سبزیجات و صیفیجات مورد بررسی فراتر از مقدار مجاز است. بنابراین لازم است که تا حد ممکن استفاده از کودهای ازته در مزارع کشت آنها کاهش یابد
Given that the capacity of vegetables and cucurbits absorption and retention has large amounts of nitrite and nitrate. Therefore، the intake of these products can threaten human health. The aim of this study was to determine nitrite and nitrate in cucurbits and vegetables cultivated in plains of sothern and eastern parts of Kermanshah. For this purpose، a total number of 330 samples was examined for determination of nitrate and nitrite. The samples were analyzed according to the instructions provided by the Institute of Standards and Industrial Research of Iran (No. 4106). The results showed that there are significant differences in the mean value of nitrite in vegetables and cucurbits، in the sampling locations (P<0.01). However، this difference was not significant (P>0.05) in the case of nitrate. The highest level of nitrite was estimated at 6.05±2.1 and 6.12±0.845 mg/kg in radish tubers and the lowest level was estimated at 0.1±0.022 and 0.174±0.085 mg/kg in cucumber samples in Mahidasht and Drood and Framan plains، respectively. In addition، the highest amount of nitrate in the Mahidasht plain was determined in spinach (392.11 ± 21.17 mg/kg) and in the Drood and Framan plain was observed in radish tubers (316.94 ±158.02 mg/kg). The lowest levels of nitrate in the both sampling areas were determined in tomatoes (11.42 ± 3.56 and 9.1±5.2 mg/kg، respectively). Moreover، a significant difference (P<0.01) was observed in the mean quantity of nitrate and nitrite in the different vegetables or cucurbits. It was concluded that the level of nitrite in some vegetables and cucurbits was higher than acceptable limit. Therefore، it is essential to reduce the application of nitrogen fertilizers in these areas.
خلاصه ماشینی:
"با توجه به خطرات احتمالی وجود نیترات و نیتریت در مواد غذایی بر روی سلامت انسان و نظر به اینکه در مراحل مختلف کاشت و داشت از کودهای تجاری برای باروری سبزیجات استفاده میشود لذا این مطالعه با هدف تعیین میزان وجود نیتریت و نیترات در بعضی از صیفیجات و سبزیجات کشت شده در دشتهای جنوبی و شرقی کرمانشاه صورت گرفته است.
بیشترین میزان تجمع نیترات در نمونههای سبزیجات و صیفیجات کشت شده به تفکیک محل نمونهبرداری در دشت ماهیدشت مربوط به اسفناج و در مورد درود و فرامان مربوط به غده تربچه و کمترین میزان برای هر دو دشت درود و فرامان مربوط به گوجهفرنگی میباشد.
میانگین میزان نیترات به استثنای طالبی، نعناع، غده تربچه و پیاز (هر چند غلظت نیترات به استثنای طالبی در نمونههای نعناع، غده تربچه و پیاز در دشت ماهیدشت بیشتر از درود و فرامان بود) در سایر سبزیجات و صیفیجات مورد بررسی، نسبت به مناطق نمونهبرداری اختلاف معنیداری را نشان داد که میتواند به علت تفاوت در میزان افزایش کود در مزرعه، شرایط خاکشناسی منطقه و نیز تفاوت در دریافت و جذب کودهای شیمیایی از طریق سبزیجات باشد.
نتایج نشان داد که حداکثر میزان نیترات در سبزیجات و صیفیجات مورد بررسی در هر دو دشت مورد مطالعه از میزان حداکثر غلظت نیترات اعلام شده توسط سازمان بهداشت جهانی، اتحادیه اروپا و نیز کشور چین کمتر است Santamaria, 2006; World Health Organization, 1998; Scientific Committee for Food, 1997))."